Văn hóa ẩm thực được xem là nét văn hóa hình thành tự nhiên trong cuộc sống đời thường. Ẩm thực không đơn giản chỉ là đồ ăn mà thông qua đó người ta có thể hiểu được nét văn hóa được thể hiện từ phẩm giá con người, trình độ văn hóa của dân tộc với những đạo lý, phép tắc, phong tục trong văn hóa ăn uống. Văn hóa ăn uống của mỗi người, vùng miền hay đất nước đều khác nhau và nó đều phô ra hết từ tính cách cũng như phẩm chất.
Khái quát chung về văn hóa ẩm thực Việt Nam
Từ xa xưa cho tới nay , các món ăn Việt nam vẫn được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Văn hóa ẩm thực Việt Nam từ bao đời nay đã chứa đựng trong đó một nét văn hóa tự nhiên được hình thành trong cuộc sống. Các món ăn Việt nam luôn được chỉn chu từ trình bày cho đến hương vị, hài hòa về màu sắc khiến cho mỗi món ăn đều trở thành điểm nhấn đặc biệt.
Với đặc điểm về lãnh thổ chia làm ba vùng riêng biệt, mỗi vùng miền lại có nhiều dân tộc khác nhau sinh sống. Trải qua hàng ngàn năm, ẩm thực đã trở nên phong phú và thật sự đa dạng. Và mỗi miền đều mang cho mình những đặc trưng mà không thể lẫn vào đâu từ hương vị, trình bày của món ăn.
Đặc trưng trong ẩm thực miền Bắc
Ẩm thực miền Bắc có chú trọng đến việc sử dụng gia vị như miền Trung và Nam bộ nhưng cách nêm nếm lại có những nét độc đáo riêng. Món ăn của người Bắc có vị thanh tao, không nồng gắt, không quá cay và thường đề cao độ tươi ngon tự nhiên của từng thực phẩm.
Nét đặc trưng nhất phải kể đến trong văn hóa ẩm thực miền bắc chính là sự hài hòa về cảm quan đến hương vị món ăn rất đậm đà. Tuy được gia giảm theo tùy mỗi người nhưng vị của món ăn vẫn không quá chua, cũng không quá cay, hay quá mặn, quá nồng. Ẩm thực miền Bắc thật sự đề cao sự thanh tao, có thể đạm bạc nhưng vẫn tôn lên được những hương vị vô cùng tinh túy của các nguyên liệu tự nhiên.
Mỗi món ăn đều chứa mang những tâm huyết của những bàn tay lão nghề, tuy các món ăn nhìn có vẻ cầu kì nhưng làm thì rất là nhanh dù vậy vẫn mang hương vị khó mà quên được.
Đặc trưng trong ẩm thực miền Trung
Miền Trung mang đặc trưng nơi khi hậu cận nhiệt đới bởi thế thời tiết khá khắc nghiệt từ đó hình thành nên những nét đặc biệt trong văn hóa, tính cách của con người nơi đây. Cùng với đời sống văn hóa da dạng địa phương, ẩm thực của người dân miền Trung vì vậy cũng mang hương vị rất độc đáo và riêng biệt không thể lẫn với bất kì nơi nào.
Văn hóa ẩm thực của người miền Trung thì luôn đa dạng phong phú về mặt hương vị và trình bày. Từ thế hệ người xưa, mọi người luôn chú trọng về mặt hình thức và cách trình bày cho tới hương vị. Ẩm thực luôn mang tính cầu kỳ Cung đình có phần nặng về lễ nghi, chắc hẳn bạn đã từng nghe qua về món ăn thời cung đình Huế, đó là món ăn dùng để tiến vua nên mọi thứ phải luôn được tuyển chọn và tỉ mỉ.
Hiện tại ẩm thực nơi đây có phần dung dị, đơn giản hơn để phù hợp với tất cả mọi người nhưng vẫn không hề kém giá trị hay kém hấp dẫn.
Đặc trưng trong ẩm thực miền Nam
Nhắc đến vùng đất Nam Bộ ta nghĩ ngay đến sự trù phú. Chính vì vậy ẩm thực của người dân Nam Bộ cũng được chế biến từ những đặc sản tự nhiên, tươi sạch và thuần túy. Mỗi món ăn luôn được mọi người chế biến những vẫn luôn giữ lại được sự thuần túy, hương vị sẵn có .
Khác với cách chế biến món ăn miền Bắc, hay vị cay nồng của các món ăn miền Trung, người dân Nam Bộ ưa ăn ngọt và thích vị ngọt. Ẩm thực Nam bộ gắn liền với rất nhiều những món chè ngon nổi tiếng. Văn hóa ẩm thực của người miền Nam rất đơn giản và không cầu kỳ như chính người dân nơi đây. Các món ăn rất đa dạng mang đậm vị. Đặc trưng ẩm thực nơi đây chính là lấy gia vị để tôn lên hương vị của nguyên liệu chính.
Ẩm thực Việt nam không chỉ đơn thuần là những món ăn, mà nó còn mang những nét văn hóa, ý nghĩa, phong tục tập quán của mỗi vùng miền nói riêng. Sự đa dạng về món ăn của các vùng miền là một bức tranh đầy màu sắc, nêu bật lên bản sắc riêng của từng dân tộc, vùng miền nhưng chúng vẫn mang trong mình cốt cách, linh hồn Việt đồng nhất.